Nje pyetje me nje mije pergjigje. Duke shtuar numrin e individeve qe do te shprehin mendimet e tyre rreth kesaj teme, del qe kemi te bejme me nje pafundesi pergjigjesh ….
Me poshte shpreh pozicionin tim rreth tradites orthodokse ne zonat ku une u linda dhe rrita.
Nje here e nje kohe, kur lindte nje femije, te afermit i vinin atij/asaj nje emer qe kishte egzistuar ne familje per nje kohe shume te gjate. Nuk e teproj ne se them 1000 vjet. Edhe ne rastin kur kumbara/kumbari ishin persona jashte ciklit fisnor, perseri emrat ishin te tradites kristiano-orthodhokse, ose te lidhura me Helenizmin. Ne disa raste dhe me Sllavizmin.
Emri ‘Vulosej’ nepermjet Pagezimit dhe shpesh here ky moment konsiderohej si ditelindja e vertete e femijes. Besimtaret mendonin se njeriu nuk lind kur del nga barku i mamase por kur merrte bekimin ‘Ne emer te Atit, Birit dhe Shpirtit te Shenjte’ dhe emrim perkates.
Ky emer do ta shoqeronte ate gjate gjithe jetes. Ne aktivitetet e tij/saj te perditeshme, ne martese dhe deri ne vdekje kur ti shenohej mbi kryq. Jo rralle here, emri kthehej ne mbiemer familjar dhe riciklohej nga pasardhesit.
Duke thjeshtezuar kete proces te komplikuar njerezor, po ndalem tek martesa. Ajo behej ne kishe dhe prinderit zotoheshin t’ju qendronin prane femijeve jo vetem shpirterisht por edhe financiarisht, me aq sa mundeshin.
Pervec perfaqsuesit te Kishes dhe prinderve, kontrata e marteses firmosej edhe nga deshmintare te ndryshem. Ndodhte qe keta deshmimtare, qe dikur kishin pagezuar femijet e vegjel, te ishin bere mbrojtesit e tyre ne jete. Ti kishin martuar ata. T'ju ishin bere garantore dhe mbrojtes ne momente te veshtira.
Nepermjet ketij raporti fetar, familjet ishin lidhur prej brezash dhe i ishin gjendur njera-tjetres ne dite te mira dhe te keqia.
Me poshte tregohet nje kontrate martese e formuluar/firmosur ne Korce ne vitin 1909. Personalisht, njoh pasardhesit e drejtperdrejte te Joanis Bimblis, shkruesit te dokumentit dhe perfaqsuesit te Kishes Orthodhokse ne kontraten e marteses ne fjale.
Revolucioni antifetar i filluar me perpjekjet e para te krijimit te Shtetit Shqiptar ne vitet 1920, qe arriti kulmin me krijimin e ‘Njeriut te ri’, shkateroi jo vetem traditat shpirterore por edhe ato dokumentare qe ishin mbajtur me aq perpjekje dhe sakrifica gjate shekujve.
Me vjen cudi perse ankohen njerzit kur thone se morali eshte zhdukur. Se po vidhet dhe tjetersohet prona. Se drejtesia eshte korruptuar. Se …
Nje shprehje thote: ‘Ata qe nuk dijne nga vijne, e kane te veshtire te gjejne destinacionin e te ardhmes’.
Dhe disa ‘Ustallare’ kane arritur me se miri te shuajne te kaluaren nen pretekste patriotike.
Per paralelizem historik
Dikur ne Angli, rekordet e shtetit, kishes, etj, mbaheshin ne latinisht. Anglezet nuk i shkateruan kishat, arkivat, dokumentat historike sepse ato ishin shkrojtur ne gjuhen e ‘armikut'.
Magna Carta, nje nga dokumentet me te rendesishme ne historine e Britanise se Madhe, dhe jo vetem, ishte shkrojtur ne latinisht. Me pas ishte perkthyer ne ferngjisht, gjuhen qe fliste mbreti i Anglise dhe klasa drejtuese e viteve 1200.
Nje nga kater kopjet e Magna Carta, qe i kane shpetuar kohes, tregohet ne vazhdim.
Comments