Ne kerkim te Elenas, vajzes se Skenderbeut.

Sa femije kishte Skenderbeu ?

Ne vitin 1556, historiani Spanjoll Vicente Rocca botoi nje liber(1) qe trajtonte historine e luftrave te Turqve, nga e kaluara dhe deri ne kohen qe ai jetonte.

Ne faqet e tij flitet edhe per Skenderbeun, Heroin Kombetar te Shqiperise moderne.

Ne nje moment, Rocca i referohet nje Pape te Romes i cili shkruante se Skenderbeu kishte vetem nje djale te ligjshem i cili quhej Johan.

Nuk e di ne se referenca me Papen Eugenio IV eshte e sakte. Ajo qe me ben pershtypje eshte termi “Bijo ligitimo” qe ne gjuhen Shqipe kuptohet fare kollaj: Bir ligjitim.

Perse autori duhej ta theksonte kete detaj ?

Mendja me shkon direkt ne femijet e “Paligjshem”. 

A te kete patur Skenderbeu femije te “Paligjshem” ? Ne se po, sa dhe kush kane qene ata ?

Kuptohet, pergjigjet do te jene spekulative dhe hamendese, ashtu sic eshte edhe nje pjese e konsiderueshme e historise politiko-nacionaliste te Skenderbeut sic e njohim sot.

Nje "Ngacmim" rreth femijeve te mundshem te Skenderbeut, vjen nga rekorded e Mbreterise se Napolit te krijuara midis viteve 1797 dhe 1815.

Autori kryesor i kesaj vepre madhore ishte Lorenzo Giustiniani, nje udhetar, studjues, jurist dhe kronikan i degjuar i kohes. Ne mes te punimeve te tij voluminoze eshte dhe nje kapitull mbi historine e Albanesi/Arberesheve. Autori hedh drite mbi tema si: Kur dhe ku u vendosen ata ne Italine Jugore. Sa shume ishin. Sa Taksa paguanin. C’fare besimi fetar kishin. Cilat ishin zanatet dhe veprimtarite e tyre ekonomike. 

Pikerisht, ne kete kapitull ai shkruan se kur Elena, motra e “Giovanni Castrioto”, u martua me Princin e Bisignano, ne tokat e tij ne Kalabri u venosen shume Albanesi/Arbereshe. 

Lind pyetja, kush ishte Elena ne fjale ? 

Bazuar ne raportin Napolitan, ajo ishte vajza e Skenderbeut. Natyrisht nje e “Paligjeshme” …

Ta kete bere gabim Lorenzo Giustiniani, apo kemi te bejme me nje te vertete historike ?

Personalisht mendoj se Skenderbeu ka patur me shume se nje femije. Martesen me Andronika Komnena ai e beri per te hyre ne aleance me nje klase me te larte Greko-Bizantine sic ishin Komnenet. Nga kjo martese lindi trashegimtari i “Ligjshem” dhe e drejta per te mbajtur dhe trasheguar simbolin perandorak bizantin, shqiponjen me dy koke.

Si perfundim; hipoteza ime eshte se Skenderbeu, perpara marteses me Androniken, ishte martuar, apo kishte bashkejetuar, me nje grua Greke te nje klase relativisht te ulet me te cilen kishte patur te pakten nje femije. Nuk eshte aspak cudi qe nje prej tyre te kete qene “Elena sorella di esso Giovanni Castrioto”, te cilen e shoqeruan shume besimtare Orthodokse. 

Rekordet Napolitane theksojne se pavaresisht perkatesise se tyre etnike, Arber, Grek, Sllav, etc, shpesh here keta emigrante kategorizoheshin thjesht si “Albanesi”. 

Mendoj se ka ardhur koha per nje kerkim shkencor rreth Skenderbeut dhe pasardhesve te tij. Zbulimi dhe krijim i te dhenave gjenetike te Klanit Kastrioti do te ndihmonte shume historine shkencore dhe jo thashethemet nacionaliste qe kane arritur ne ekstrem.

Ne kete prizem, gjetja e eshtrave te Elenas, testimi i ADN-se te tyre do te ishte me interes.

Mbase ajo mund te kete qene vertet femije e Skenderbeut. Mbase jo. Por deri sa te ndermerren hapat e mesiperme, hipoteza ime eshte: Elena e permendur nga Lorenzo Giustiniani ishte vajza e Skenderbeut ...

Shenime sqaruese.

1- Hystoria enla qual se trata dela origen y guerras que han tenido los Turcos, desde su comienço hasta nuestros tiempos

Greket e Venecias, Mesolongji dhe djaloshi skllav.

A ka patur Greke ne Greqi ?

Ishte fundi i Dhjetorit 1822 kur pas nje rrethimi disa mujor, trupat Otomane te drejtuara nga Omer Vrioni, vendosen te sulmonin Mesolongjin. Mesymja do te niste duke u gdhire 25 Dhjetor, Dita e Krishtlindjes. Ushtaraket Otomane mendonin se keshtu do ti gjenin banoret e qytezes te papregatitur dhe do ta merrnin ate me lehtesi. 

Ne te vertete, mbrojtesit e Mesolongjit e dinin saktesisht c’fare do te ndodhte ne ate Krishtlindje dhe i bene balle sulmit te Otomaneve. 

Ishte Janis Gunaris, (Yiannis Gounaris), personi qe kishte njoftuar Mesolongjasit mbi planin sekret. Megjithese nje nenpunes i dores se dyte ne administraten e Vrionit ai kishte arritur te kuptonte dicka. Vendosur perballe dilemes: Te shpetonte familjen, (Qe mbahej peng ne qytetin e Artes), apo te njoftonte bashkepatriotet e tij mbi planin Otoman, Janis zgjodhi variantin e dyte. Si pasoje, gruaja dhe femijet e tij u egzekutuan. Gunaris i dermuar shpirterisht u dorezua murg ne nje manastir ku mbylli dhe jeten. 

Mesolongji mbijetoi, por hakmarrja e Vrionit ishte e ashper. Pevec vrasjeve dhe shkaterimeve, tregjet e sklleverve u mbushen plot, kryesisht me gra dhe femije. Disa nga keto 'Pazare' ishin hapur ne qytetet bregdetare te ‘Vilajeteve Shqiptare’.

Nje rast i tille tregohet ne nje dokument te komunitetit Grek te Venecias, qe mban daten 12 Shtator, 1826. Ai paraqitet me poshte.

Nepermjet nje shkrese zyrtare, Presidenti i Komunitetit, Angelos Forestis, ju kerkon autoriteteve Austriake lirimin e nje femije qe ishte shitur si skllav ne qytetin e Prevezes. Ai ishte blere nga Federigo Povich pas renies se Mesolongjit. Ne peticion, Zt. Forestis citon vendimin e Qeverise Austriake per lirimin e sklleverve qe ndodheshin ne territorin e saj. Bazuar ne kete ligj kerkohej qe Povich te lironte femijen skllav. Me pas, Greket e Venecias do ta conin ate ne Korfuz ku ishin grumbulluar dhe shume skllever te tjere. Qe aty djaloshi do te dergohej prane shtepise dhe familjes se tij. 

Nuk dihet se c’fare ndodhi me tej. Shpresoj qe kjo perpjekje te jete mbyllur me sukses. Ajo qe dihet me saktesi eshte qe femija i mbijetoi rrethimit te pare te Mesolongjit dhe per kater vjet ishte skllav i nje Austriaku …

Dhe vijme ne studjot televizive dhe median sociale ku thuhet se ne Greqi nuk ka Greke.

Po te jete keshtu, atehere nje bravo dhe respekt te madh Grekeve te Venecias qe u perpoqen per lirimin e nje femije Shqiptar te shitur skllav nga Omer Vrioni dhe ushtaret e tij … 

Shenim i rendesishem.

Dokumenti i prezantuar ne kete shkrim eshte mare nga kjo faqe:

https://istitutoellenico.org/archive/

Popullata Arbereshe ne Mbreterine e Napolit - Viti 1805

Materiali i ketij postimi eshte shkeputur nga libri me titull: "Te dhenat gjeografike-rajonale te Mbreterise se Napolit - Viti 1805". Autor i punimit ishte Lorenzo Giustiniani, nje studjues i degjuar dhe mendje shume dimensionale e kohes.

Titulli origjinal i botimit: "Dizionario geografico ragionato del Regno di Napoli di Lorenzo Giustiniani".

Tabela e meposhtme tregon emrat e vendbanimeve dhe numrin e banoreve te qytezave/fshatrave Arbereshe ne Mbreterine e Napolit, kryesisht ne Kalabri.

Ne vitin 1805 ne Mbreterine e Napolit jetonin perafersisht 10 Milion banore. Prej tyre, 50,470 ishin Albanesi/Arbereshe.

Emri i vendbanimit	Numri i popullates
Abadessa ne Abruzzin e Siperm	210
Aquaformosa ne Kalabrine e Siperme	622
Andali ne Kalabrine e Siperme	700
Barile ne Basilikata	3000
Kampomarino ne Kapitanata	900
Karafa ne Kalabrine e Siperme	680
Karfici ne Kalabrine e Poshteme	724
Kasalnuovo ne Basilikata	864
Kasal di Sanxhiakomo ne Kapitanata	800
Kastellucio e Saurit ne Kapitanata	300
Kastrorexhio ne Kalabrine e Poshteme	350
Kavallerico ne Kalabrine e Poshteme	530
Cerzeto ne Kalabrine e Siperme	500
Cervikato ne Kalabrine e Poshtme	1015
Civita ne Kalabrine e Poshtem	1450
Chieuti ne Kapitanata	5400
Falkonara ne Kalabrine e Poshteme	1550
Fermo ne Kalabrine e Poshteme	1000
Gizzeria ne Kalabrine e Siperme	800
Greci ne Principaten e Siperme	1800
Lungri ne Kalabrine e Siperme	2563
Macchia De'Saracheni ne Kontadon e Molise	690
Marcedusa ne Kalabrine e Poshteme	540
Maschito ne Basilikata	2740
Mongrassano ne Kalabrine e Poshteme	1200
Mormanno ne Kalabrine e Poshteme	5000
Pallagoria ne Kalabrine e Poshteme	560
Porcile ne Kalabrine e Poshteme	560
Portokannone ne Kapitanata	500
Platici ne Kalabrine e Poshteme	600
Sanbiase ne Kontando te Molise	1100
Sandemitre ne Kalabrine e Poshteme	1500
Sanxhiakomo ne Kalabrine e Poshteme	730
Sanxhorxhio ne Korligiano ne Kalabrine e Poshteme	1170
Santasofia ne Kalabrine e Poshteme	1200
Sancosmo ne Kalabrine e Poshteme	600
Sanmartino ne Kalabrine e Poshteme	1100
Sannicolo D'Alto ne Kalabrine e Poshteme	1620
Spexanello ne Kalabrine e Poshteme	1500
Spexano Grande, nje ferme ne Kozenca	1000
Vena e Vogel, nje ferme ne Monteleone	200
Vena e Madhe, nje ferme ne Monteleone	500
Ururi ne Kapitanata	1200
Zagarone ne Kalabrine e Siperme	700
Numri i Arberesheve ne Mbreterine e Napolit - 1805	50,470